Radzyński Rocznik Humanistyczny

Portal Kozirynek

Edycja III – 2013

NOMINOWANI

1. B. Błoński, ks, Dzieje diecezji siedleckiej i dekanatu radzyńskiego. Rys historyczny, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 11, 2013, s. 179-195.
2. A. Gątarczyk, Świat chłopski, [w:] Ziemia radzyńska 1918-1939, Radzyń Podlaski 2012, s. 71-129.
3. Sz. Kalinowski, Organizacje społeczne i prasa w akcji promocji legendy Józefa Piłsudskiego w powiecie radzyńskim w okresie II Rzeczypospolitej, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 11, 2013, s. 19-46.
4. J. Kowalik, Świat mieszczański, [w:] Ziemia radzyńska 1918-1939, Radzyń Podlaski 2012, s.17-70.
5. D. Magier, Skorowidz do rejestru mieszkańców miasta Radzynia Podlaskiego z lat 1931-1939, Lublin 2013.
6. M. Mazurek, Władysław Cholewa. Delegat Rządu Londyńskiego na województwo lubelskie. Sybirak Biografia, Czemierniki 2012, ss.197.
7. D. Sitkiewicz, Świat ziemiański, [w:] Ziemia radzyńska 1918-1939, Radzyń Podlaski 2012, s. 131-159.
8. J. Zawada, Kultura, [w:] Ziemia Radzyńska 1918-1939, Radzyń Podlaski 2012, s. 193-232.

 

LAUREACI

Tytuł „Bakałarza Radzyńskiego 2013” oraz nagroda finansowa za miejsce I
J. Kowalik,
Świat mieszczański, [w] Ziemia radzyńska 1918-1939, Radzyń Podlaski 2012.

Joanna Kowalik

Uzasadnienie:
Autorka w swojej publikacji przedstawiła świat mieszczan radzyńskich w okresie międzywojennym barwnie i wieloaspektowo. Zbudowała obraz miasta wychodząc od ludności w ujęciu statystycznym, wyglądu miasta z jego placami, rynkami, ulicami, zielenią, a kończąc na mieszkańcach i ich zajęciach. Czytelnik poznaje nazwiska wielu osób – tych, których imiona noszą dzisiejsze ulice, np. doktora Józefa Chomiczewskiego czy doktora Stanisława Kostki Apolinarego Sitkowskiego oraz tych zupełnie zapomnianych, nazwiska kupców, rzemieślników i rolników, bo okazuje się, że większość mieszczan radzyńskich zajmowała się rolnictwem. Autorka nie pominęła ważnych wydarzeń, takich jak wystawa rolnicza z 1913 r., pierwsza stacja benzynowa czy wprowadzenie elektryczności. Jest również przegląd banków, cechów i organizacji.
Tak więc z tej opowieści jawi się obraz miasta, również z jego niedoskonałościami, w zasadzie bardzo bliski nam dzisiaj, obraz małego podlaskiego, w dużej części drewnianego miasteczka, które na chwilę ożywa na nowo.
Artykuł ten skonstruowany na podstawie rozproszonych źródeł, zawierający fotografie i aneksy, dzięki warsztatowi autorki i jej ciepłej narracji, oddaje zwartą rzeczywistość okresu międzywojennego i jednocześnie rodzi refleksję o czasach współczesnych i naszym postępie cywilizacyjnym.

Miejsce II oraz nagroda finansowa
A. Gątarczyk,
Świat chłopski, [w:] Ziemia radzyńska 1918-1939, Radzyń Podlaski 2012.

Uzasadnienie:
Autorka, znawczyni tematu, poruszająca się w jego obrębie z dużą swobodą i pewnością, przedstawiła zagadnienie ogromnych przemian radzyńskiej wsi w sposób kompetentny i wyczerpujący. Analizie zostały poddane nie tylko zmiany dotyczące struktury rolnej, społecznej, ale też kwestie upraw, hodowli, mentalności chłopów, ich kultury i poglądów politycznych. Prócz spraw wiejskich zostało przybliżone położenie robotników rolnych zatrudnianych w folwarkach, ich problemy w pozyskaniu własnej ziemi oraz różne postawy wobec agitacji komunistycznej, szczególnie podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Autorce nie umykają też relacje wieś – dwór w czasie trudnych procesów komasacji i parcelacji, a której pokłosiem były skargi chłopów kierowane nawet do premiera Witosa i marszałka Piłsudskiego. Podstawą do tak wnikliwej analizy stały się nie tylko źródła archiwalne, ale również ustawodawstwo międzywojenne dotyczące reformy rolnej, bez którego pełne zrozumienie tych przemian byłoby niemożliwe.
Nagrodzony artykuł jest pierwszym opracowaniem podejmującym tematykę najliczniejszej grupy społecznej w okresie międzywojennym, jaką była mała własność rolna, potocznie nazywana chłopami.

Miejsce III oraz nagroda finansowa
D. Magier,
Skorowidz do rejestru mieszkańców miasta Radzynia Podlaskiego z lat 1931 – 1939, Lublin 2013.

Nazwa „Skorowidz” użyta w tytule może sugerować, że książka powstała jako dokument niezbędny do korzystania z zespołu archiwalnego. Została jednak tak zaplanowana i zaprezentowana przez autora, że stanowi cenną pozycję książkową nie tylko w czytelni archiwalnej, ale w biblioteczce każdego Radzyniaka. Jak sam autor zastrzegł, ma być swoistym przewodnikiem po dawnej społeczności.
Praca składa się ze wstępu i części właściwej, czyli opracowanego źródła, którym jest sam spis mieszkańców. Jednak bardzo interesujący jest wstęp, który zawiera informacje o prawie meldunkowym okresu międzywojennego, wykaz ówczesnej elity, statystyki dotyczące wykonywanych zawodów oraz współczesną projekcję mapy międzywojennego Radzynia. Istotna jest też zawarta w książce instrukcja obsługi internetowej bazy „Mieszkańcy Radzynia 1931-1939”, a możemy z niej skorzystać wchodząc na stronę Archiwum Państwowego w Lublinie, gdzie w zakładce Oddziały zamiejscowe/ oddział Radzyń Podlaski/ Bazy danych dostępne są informacje w formie elektronicznej, które odsyłają do właściwego źródła.
Książka ta już wzbudziła duże zainteresowanie i z pewnością może stać się początkiem pasji genealogicznej większości mieszkańców Radzynia Podlaskiego.